Podzakonski akti koji pravno uređuju ostvarenje prava na podsticaj za solarnu elektranu

• „Uredba o proizvodnji i potrošnji električne energijije iz obnovljivih izvora“, akt koji je usvojila Vlada Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 028/11 i 039/11) i koji između ostalog propisuje količinska ograničenja za električnu energiju iz obnovljivih izvora koja će se podsticati u periodu do 2020. godine. Ovdje napominjemo da se  količinska ograničenja iz Uredbe ne odnose na postrojenja koja ostvaruju podsticaj po principu neto mjerenja, već samo na postrojenja koja namjeravaju ostvariti podsticaj kroz garantovanu otkupnu cijenu i premiju.
• „Pravilnik o izdavanju sertifikata za proizvodno postrojenje koje proizvodi električnu energiju koristeći obnovljive izvore energije ili u efikasnoj kogeneraciji“(„Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 25/11), akt koji je usvojila Regulatorna komisija i koji se primjenjuje u postupku dobijanja sertifikata tj. dokumenta koji se izdaje proizvođaču električne energije za pojedinačno proizvodno postrojenje kojim se potvrđuje da to postrojenje ispunjava propisane kriterijume za proizvodnju električne energije korišćenjem obnovljivih izvora energije na ekonomski primjeren način i u skladu sa propisima iz oblasti zaštite životne sredine. Ovaj akt, kao i obrazac zahtjeva za izdavanje sertifikata možete naći na našoj internet stranici u sekciji „obnovljivi izvori“. Dakle, da bi ostvarili pravo na podsticaj neophodno je da pribavite sertifikat. Pravilnikom i u obrascu zahtjeva je propisano koju dokumentaciju uz zahtjev treba da dostavite.
• „Pravilnik o podsticanju proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora i u efikasnoj kogeneraciji“ („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 128/11), akt koji je usvojilaRegulatorna komisija i koji se primjenjuje u postupku rješavanja zahtjeva proizvođača za utvrđivanje prava na podsticaj proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora. Pravilnik sadrži odredbe koje propisuju postupak za ostvarenje ovog prava, kao i uslove i kriterijume za ostvarenje podsticaja. Regulatorna komisija izdaje Rješenje o pravu na podsticaj kojim se potvrđuje da taj proizvođač ispunjava uslove za ostvarenje zahtjevanog podsticaja i na osnovu koga proizvođač zaključuje ugovor sa Operatorom sistema podsticanja (OSP).
•  „Odluka o visini garantovanih otkupnih cijena i premija za električnu energiju proizvedenu iz obnovljivih izvora ili u efikasnoj kogeneraciji“, („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 128/11),primjenjuje se kod izdavanja rješenja o pravu na podsticaj i kod zaključivanja kupoprodajnog ugovora sa Operatorom sistema podsticaja. Ova odluka ne primjenjuje se kod ostvarenja prava na podsticaj po principu neto mjerenja.
• „Pravila rada za sprovođenje sistema podstica“, akt koji je utvrdio Operator sistema podsticanja (OSP) i na koji je Odlukom od 26. januara 2012. godine Regulatorna komisija dala saglasnost.  Ovaj akt se primjenjuje u postupku operativnog sprovođenja prava na podsticaj koje je ostvareno u postupku pred Regulatornom komisijom, a odnosi se na podsticaj u vidu obaveznog otkupa po garantovanoj cijeni, na podsticaj u vidu premije ili na podsticaj za stara postrojenja u eksploataciji.

Ukratko, pri realizaciju projekta izgradnje i eksploatacije postrojenja za dobijanje energije iz obnovljivih izvora, te prilikom prodaje električne energije u sistemu neto mjerenja, investitor može da ostvari sljedeća prava:

1. Pravo na izgradnju;
2. Pravo na obavljanje djelatnosti proizvodnje električne energije;
3. Pravo na podsticaj.

Za sticanje prava na izgradnju potrebno se dodatno informisti kod jedinice lokalne samouprave ili nadležnog ministarstva u vezi dozvola koje lokalna samouprava izdaje i postupaka koje je potrebno provesti za objekte kakvi se namjeravaju graditi.

Pravo na izgradnju uglavnom obuhvata sljedeće dozvole, ukoliko je primjenljivo i na objekat koji se namjerava izgraditi.

• Informaciju o lokaciji (jedinica lokalne smouprave);
• Energetsku dozvolu (izdaje Regulatorna komisija uz napomenu da za objekte snage manje od 1 MW nije potrebna ova dozvola);
• Elektroenergetska saglasnost, izdaje operator sistema tj. nadležno distributivno preduzeće;
• Akt o uslovima za priključenje (izdaje operator sistema tj. nadležna distribucija)
• Lokacijska dozvola (ministarstvo/jedinica lokalne smouprave);
• Građevinska dozvola, ako je potrebna (ministarstvo/jedinica lokalne smouprave);
• Ugovor o priključenju sa operatorom sistema, tj. nadležnom distribucijom;
• Upotrebna dozvola, ako je potrebna (jedinica lokalne smouprave).

Pravo na obavljanje djelatnosti proizvodnje električne energije ostvaruje se u postupku pred Regulatornom komisijom uz napomenu da za objekte snage manje od 1 MW, nije potrebna ova dozvola.

Pravo na podsticaj, u vašem slučaju za obavezan otkup po garantovanim otkupnim cijenama („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 128/11), ostvaruje se pred Regulatornom komisijom nakon izgradnje objekta i obuhvata sljedeće postupke:

• Podnošenje zahtjeva Regulatornoj komisiji za dodjelu Sertifikata u skladu sa Pravilnikom o dodjeli sertifikata;
• Regulatorna komisija u postupku odlučivanja donosi odluku u formi rješenja o dodjeli Sertifikata;
• Rješenje o izdavanju sertifikata za proizvodno postrojenje, zajedno sa Sertifikatom dostavlja se podnosiocu zahtjeva;
• Nakon pribavljanja Sertifikata slijedi podnošenje zahtjeva Regulatornoj komisiji za ostvarenje prava na podsticaj u skladu sa Pravilnikom o podsticanju;
• Regulatorna komisija odlučuje o zahtjevu za sticanje prava na podsticaj na osnovu kompletnog zahtjeva;
• Regulatorna komisija donosi konačnu odluku o dodjeli prava na podsticaj u formi rješenjakoje dostavlja podnosiocu zahtjeva, operatoru sistema (nadležnoj distribuciji) i Operatoru sistema podsticaja (OSP) tijelu koje operativno sprovodi ovu vrstu podsticaja.

Radi lakšeg razumjevanja postupka ostvarenja prava na podsticaj u daljem tekstu dajemo odgovore na neka najčešće postavljenja pitanja.

1.     Ko je operator sistema?

Operator sistema je operator prenosnog, odnosno distributivnog sistema (nadležna distribucija) na čiju mrežu namjeravate priključiti proizvodno postrojenje.

2. Ko je operator sistema podsticanja (OSP)?

Administrativno finansijske i druge operativne poslove sistema podsticanja proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora i u efikasnoj kogeneraciji obavlja Operator sistema podsticanja (OSP).

Operator sistema podsticanja (OSP) je kupac električne energije proizvedene u postrojenjima za koja se ostvaruje pravo na podsticaj i obezbjeđuje balansnu pripadnost i odgovornost za električnu energiju proizvedenu u postrojenjima koja imaju pravo na obavezan otkup po garantovanoj otkupnoj cijeni ili pravo na obavezan otkup za stara postrojenja.

U prelaznom periodu do uspostavljanja operatora sistema podsticanja kao posebnog pravnog tijela, Vlada RS je ovlastila Mješoviti holding „Elektroprivredu Republike Srpske“, Matično preduzeće a.d. Trebinje da obavlja funkciju OSP-a tj. administrativno finansijske i druge operativne poslove sistema podsticanja proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora.

OSP je usvojio akt „Pravila rada za sprovođenje sistema podsticanja“ koji detaljno propisuje način rada OSP-a u postupku sprovođenja sistema podsticanja, a takođe treći dio Pravilnika o podsticanju (članovi od 30-40), propisuje ulogu ovog tijela.

3. Kome se podnosi zahtjev za elektroenergetsku saglasnost?

Zahtjev za elektroenergetsku saglasnost za priključenje objekata na distributivnu mrežu podnosi se korisniku dozvole za distribuciju električne energije na distributivnom području gdje se nalaze objekti koji se priključuju i oni su dužni da vas informišu o postupku, cijenama itd.

4. Ko vrši priključivanje i na osnovu čega?

Priključenje proizvodnog postrojenja vrši nadležno distributivno preduzeće, a na osnovu Pravilnika o priključenju malih elektrana na mrežu elektrodistribucije Republike Srpske, koji je utvrdila MH „Elektroprivreda RS“ u kojem su definisani tehnički uslovi za priključenje proizvodnog objekta na distributivnu mrežu. Što se tiče cijene priključka nadležno distributivno preduzeće utvrđuje cijenu priključka u skladu sa Pravilnikom o metodologiji za utvrđivanje naknade za priključenje na distributivnu mrežu.

5. Treba li posebno praviti troškove i tražiti urbanističku i građevinsku dozvolu obzirom da to imam za kuću i krov na kome postavljam fotonaponske panele koji apsolutno nikom i ničem ne smetaju?

Ovo su pitanja koja se rješavaju na nivou lokalne zajednice i organi lokalne zajednice na osnovu Zakona o uređenju prostora i građenja („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 55/10), utvrđuju da li su vam potrebne ove dozvole da bi dobili upotrebnu dozvolu. Prilikom podnošenja zahtjeva Regulatornoj komisiji za pribavljanje Sertifikata potrebno je dostaviti i upotrebnu dozvolu koja se izdaja na osnovu pomenutog zakona. Upotrebna dozvola treba da sadrži podatke o izvedbi proizvodnog postrojenja za koji se traži Sertifikat ili ukoliko nadležni organi utvrde da za vaše proizvodno postrojenje nije potrebno pribavljati upotrebnu dozvolu potrebno je da dostavite potvrdu o tome.

6. Šta predstavlja i kako se dobija Sertifikat koji izdaje Regulatorna komisija u skladu sa Pravilnikom o sertifikatu ?

Posjedovanje Sertifikata je jedan od uslova da bi proizvodno postrojenje ostvarilo pravo na neki od podsticaja koji su propisani Pravilnikom o podsticanju. Sertifikat za proizvodno postrojenje označava dokument koji se izdaje proizvođaču električne energije za pojedinačno proizvodno postrojenje kojim se potvrđuje da to postrojenje ispunjava propisane kriterijume za proizvodnju električne energije korišćenjem obnovljivih izvora energije na ekonomski primjeren način i u skladu sa propisima iz oblasti zaštite životne sredine. Sertifikat izdaje Regulatorna komisija u skladu sa gore navedenim Pravilnikom o izdavanju Sertifikata koji detaljno propisuje proceduru izdavanja Sertifikata.

7. Kako se rezervišu količine s obzirom na količinska ograničenja?

U vezi ostvarenja preliminarnog prava na podsticaj, napominjemo da je ovo pravo detaljno propisano Pravilnikom o podsticanju (članovi: 22-25) i ostvaruje se u postupku pred Regulatornom komisijom prije završetka izgradnje elektrane. Svrha ovog prava je da potencijalnim investitorima da garanciju da će ući u sistem podsticanja, i omogući rezervisanje mjesta u sistemu podsticaja s obzirom na količinska ograničenja za energiju koja će se podsticati, te da omogući i zaključenje predugovora sa Operatorom sistema podsticaja. Ovo pravo nije obavezno, tj. proizvodno postrojenje nakon završetka izgradnje može ostvariti pravo na podsticaj i u slučaju da prethodno nije ostvario pravo na preliminarni podsticaj. Investitor na dobrovoljnoj osnovi i na bazi vlastite procjene odlučuje o potrebi za pribavljanjem Rješenja o preliminarnom pravu na podsticaj.

Veza: https://reers.ba/cesta-pitanja/?pismo=lat